Tìm hiểu nguồn gốc Duy thức học

Xưa nay, Duy thức học (Vijñānavādin) là một vấn đề đặc biệt được giới nghiên cứu Phật giáo rất quan tâm, bởi vì nó là một trong những nền tư tưởng triết học cốt lõi của Phật giáo. Nói cách khác, Duy thức là môn tâm lý học của Phật giáo được Đức Phật nêu ra trong quá trình thuyết giáo của Ngài. Trải qua quá trình truyền thừa, chư Tổ, các vị luận sư Phật giáo đã tiếp nối, phân tích chia chẻ, hình thành hệ thống tâm thức học, nhằm triển khai rộng rãi giáo pháp của Đức Phật bằng những lý luận logic, hệ thống đó có thể gọi là “Tâm học”, “Nội tâm học” hoặc “Tâm lý học” của Phật giáo, nhưng không ra ngoài Bốn chân lý và con đường Bát chính để đi đến giác ngộ giải thoát mà Đức Phật đã dạy.

Tác phẩm Tìm hiểu nguồn gốc Duy thức học này được tác giả Ấn Thuận tìm tòi, nghiên cứu rất tỉ mỉ bộ môn Duy thức học qua quá trình diễn biến và phát triển của lịch sử tư tưởng Phật giáo. Theo thứ tự, tác giả đã nêu ra: trước hết là tìm hiểu tư tưởng Duy thức trong Phật giáo nguyên thủy, thứ đến là nối tiếp qua giai đoạn Phật giáo Bộ phái và Phật giáo Đại thừa, hay còn gọi là Phật giáo thời kỳ Duy tâm luận. Tư tưởng trọng tâm và mang tính nhất quán của ba thời kỳ Phật giáo nói trên là pháp Duyên khởi (Pratītya-samutpāda), và pháp Duyên khởi này cũng chính là nguồn gốc hình thành nên hệ thống tư tưởng Duy thức (Vijñānavādin) xuyên suốt cả Tiểu thừa lẫn Đại thừa.