Nhà văn Việt Nam trong nhà tù quân xâm lược

Đã có nhiều cuốn sách viết về Chân dung nhà văn Việt Nam, Chân dung và bút tích, Chân dung và đối thoại… Bộ sách Nhà văn Việt Nam trong nhà tù quân xâm lược này, lần đầu tiên tập hợp đầy đủ, giới thiệu chi tiết về “khoảng lặng mà hết sức sôi động bi hùng” trong cuộc đời các nhà văn có số phận đặc biệt, bị bắt bị giam vào nhà tù đế quốc thực dân nhưng vẫn giữ trọn khí tiết, trung thành bất khuất, nêu tấm gương sáng về phẩm chất người chí sĩ yêu nước, người chiến sĩ cách mạng Việt Nam.

Nhà văn khi sa vào tay kẻ thù đều trung kiên bất khuất như bất kỳ chiến sĩ yêu nước nào. Đặng Dung trước lúc hy sinh còn để lại bài thơ Cảm hoài bất hủ. Hồ Chí Minh, Phan Bội Châu… bị kết án tử hình, nhưng rất mực kiên trung; Tố Hữu, Xuân Thủy, Nguyễn Đình Thi, Nguyên Hồng, Vĩnh Mai, Trần Kim Trắc, Võ Quê… trải qua hết nhà tù này đến trại giam khác; Trần Mai Ninh bị khoét mắt dẫn đi rong trên đường phố Tuy Hòa, Nguyễn Quang Diêu chết âm thầm khi vẫn mang trên người án tù biệt xứ vượt ngục…Nhiều người vì duyên nợ văn chương yêu nước mà phải ngồi tù; nhiều người vào tù rồi làm thơ, trở thành nhà thơ, ra tù viết hồi ký trở thành nhà văn.

Cho đến hôm nay, đã có hàng nghìn cuốn hồi ký về tù đày trại giam do những người yêu nước, chiến sĩ cách mạng bị bắt, bị tù đày viết ra. Thêm ngày càng nhiều những tiểu thuyết, truyện ký về đề tài tù đày do các nhà văn, nhà báo sáng tác: Vượt Côn Đảo của Phùng Quán, Sống như Anh của Trần Đình Vân, Mối tình trong tù ngục của Nguyễn Tân (giải thưởng văn học Công an Nhân dân “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” 1999 - 2002)… được tái bản nhiều lần.