Nhựa sống

Cách nay trên dưới mười năm, vào một buổi sáng mùa thu, trời Hà Nội trong văn vắt, có một chàng trai trẻ đến gõ cửa nhà tôi và tự giới thiệu cháu là học viên cao học. Tôi nhận ra ngay, chàng có đôi mắt mơ màng của một thi sĩ, và làn môi thanh tú hay cười.

Ngày ấy, tôi cũng vừa chân ướt chân ráo từ miền rừng Cao Bằng đến cơ quan Hội Nhà văn làm việc. Bùi Việt Phương là vị khách đầu tiên tới xông nhà, chàng khoe rằng đã đọc thơ tôi. Và, có một người bạn thân đang làm luận văn cao học về thơ tôi. 

Kể từ ngày ấy, một già một trẻ làm thành đôi bạn văn ngay lập tức. Rồi bẵng đi khá lâu, Bùi Việt Phương về hẳn Hòa Bình. Anh lấy vợ, sinh con, có một ngôi nhà nhỏ xinh, có một công việc yêu thích để làm.

Rồi một hôm, chúng tôi có điện đàm khơi lại khá nhiều chuyện. Chuyện nào cũng sáng long lanh ấm áp. Chợt Phương dừng lại, anh nhỏ nhẹ nhờ tôi viết vài chữ mở đầu cho cuốn sách của mình.

Đây là điều trước nay tôi ái ngại nhất. Bởi tôi biết rõ tạng mình vừa vụng, vừa cũ nát. Không khéo “lợn lành chữa thành lợn què”. Văn người ta hay thế, tinh tế thế, mình đụng bút vào biết đâu lại làm hỏng.

Nhưng với Phương tôi không thể chối từ. Tôi cũng xin nói ngay, đây là tập tản văn ngọt như mía tím, mát như nước sông, thơm như hoa buổi sớm của một cây bút đang còn rất trẻ.

Bùi Việt Phương tự nhận: “Tôi đã từng lớn lên ở miền rừng, thuộc từng loại nhựa cây. Nhựa từ những loại quả rừng làm răng tôi đen xỉn, nhựa bám vào chiếc áo tôi đến lớp…”. Với một giọng văn giàu chất thơ, anh say sưa kể về thiên nhiên cây cỏ, về con người nơi này.

Đọc anh, người ta thấy cỏ cây dù không nói, nhưng chúng đều biết hết gan ruột con người sống trên thế gian này. Cả đời, cây cỏ vì loài người mà phục vụ, vì con người mà tận tụy hiến dâng. Dù chúng không tới nhà ai, nhưng trên tay cây lúc nào cũng có quà cho trẻ và hoa tươi cho đám cưới. Đôi lúc nhà văn cảm thấy mình có lỗi: “… Sớm nay tôi đã làm gãy một chiếc lá, làm dòng nhựa chảy giữa những ngày xuân chưa tới…”. Chỉ một chi tiết rất nhỏ, nhưng thấm đẫm lòng nhân ái, làm rung động người đọc.

Bùi Việt Phương hòa tan vào thiên nhiên và con người miền rừng Hòa Bình. Anh lắng nghe và thâu lượm tiếng của đất trời truyền đến tai người yêu văn chương. Những thanh âm sâu lắng tình người của một vùng đất có bề dày lịch sử nhất nhì ở nước ta.